Οδυσσέας Ελύτης: Κι ας μας φωνάζουν αεροβάτες (Τρία τραγούδια)

Οδυσσέας Ελύτης (Ηράκλειο Κρήτης 2 Νοεμβρίου 1911 - Αθήνα 18 Μαρτίου 1996)
(Σχέδιο: Μπ. Ζαφειράτος, 1972. Μολύβι, 39 χ 34 εκ.)

Πάμε μαζί κι ας μας λιθοβολούν

Κι ας μας φωνάζουν αεροβάτες

Φίλε μου όσοι δεν ένιωσαν ποτέ με τι

Σίδερο με τι πέτρες τι αίμα τι φωτιά

Χτίζουμε ονειρευόμαστε και τραγουδάμε!

*
Ένα και δυο: τη μοίρα μας δεν θα την πει κανένας

Ένα και δυο: τη μοίρα του ήλιου θα την πούμ’ εμείς.
                                                                          Ο.Ε.

Η ΠΟΔΗΛΑΤΙΣΣΑ

Ζωγραφίζει η Στ2 του Δημοτικού Σχολείου Ελεούσας Ιωαννίνων

Μουσική: Μιχάλης Τρανουδάκης
Τραγουδά η Αφροδίτη Μάνου

Το δρόμο πλάι στη θάλασσα περπάτησα

       που ’κανε κάθε μέρα η ποδηλάτισσα

Βρήκα τα φρούτα που ’χε στο πανέρι της

       το δαχτυλίδι που ’πεσε απ’ το χέρι της

Βρήκα το κουδουνάκι και το σάλι της

       τις ρόδες το τιμόνι το πεντάλι της

Βρήκα  τη ζώνη της βρήκα σε μιαν άκρη

       μια πέτρα διάφανη που ’μοιαζε δάκρυ

Τα μάζεψα ένα ένα και τα κράτησα

       κι έλεγα πού ’ναι πού ’ναι η ποδηλάτισσα

Την είδα να περνά πάνω απ’ τα κύματα

       την άλλη μέρα πάνω από τα μνήματα

Την τρίτη νύχτωσ’ έχασα τ’ αχνάρια της

       στους ουρανούς ανάψαν τα φανάρια της

  
                                            ΤΑ ΡΩ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ (ΎΨΙΛΟΝ, 1986, ΣΕΛ. 41)

***

Ο ΚΗΠΟΣ ΕΜΠΑΙΝΕ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ

Καταιγίδα (1965)

Σκηνοθεσία: Κώστας Ανδρίτσος, Σενάριο: Νέστορας Μάτσας

Γιάννης Βόγλης, Ντόρα Γιαννακοπούλου

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Τραγουδά η Ντόρα Γιαννακοπούλου

Ο κήπος έμπαινε στη θάλασσα
βαθύ γαρούφαλο ακρωτήρι
Το χέρι σου έφευγε με το νερό
να στρώσει νυφικό το πέλαγο
Το χέρι σου άνοιγε τον ουρανό.

Άγγελοι μ’ έντεκα σπαθιά
πλέχανε πλάι στ’ όνομά σου
σκίζοντας τ’ ανθισμένα κύματα
Στους κόρφους σου έκρυβες μια χάρη
που ήταν το ίδιο το φεγγάρι.

Φεγγάρι εδώ, φεγγάρι εκεί
αίνιγμα διαβασμένο από τη θάλασσα
Για το δικό σου το χατίρι
ο κήπος έμπαινε στη θάλασσα
βαθύ γαρούφαλο ακρωτήρι.

*

ΙΧ

Ο κήπος έμπαινε στη θάλασσα
Βαθύ γαρίφαλο ακρωτήρι
Το χέρι σου έφευγε με το νερό

Να στρώσει νυφικό το πέλαγος
Το χέρι σου άνοιγε τον ουρανό.

Άγγελοι μ’ έντεκα σπαθιά
Πλέανε πλάι στ’ όνομά σου
Σκίζοντας τα’ ανθισμένα κύματα
Κάτω μπατέρναν τα λευκά πανιά

Σ’ απανωτές σπιλιάδες γρέγου.

Μ’ άσπρα τριανταφυλλαγκάθια
Έραβες φιόγκους προσμονής

Για τα μαλλιά των λόφων της αγάπης σου
Έλεγες: Η χτενίστρα του φωτός

Είναι πηγή στη γη που διασκεδάζει.

Κλέφτρα σαΐτα σκάνταλο του γέλιου
Ω εγγονούλα της γρια-λιακάδας

Μέσ’ απ’ τα δέντρα πείραζες τις ρίζες
Άνοιγες τα χωνάκια του νερού

Ραβδίζοντας της λησμονιάς τα τζίτζιφα.

Ή πάλι νύχτα μ' άσωτα βιολιά
Μέσα στους μισοχαλασμένους μύλους
Κρυφομιλούσες με μια μάγισσα
Στους κόρφους σου έκρυβες μια χάρη
Που ήταν το ίδιο το φεγγάρι.

Φεγγάρι εδώ φεγγάρι εκεί
Αίνιγμα διαβασμένο από τη θάλασσα
Για το δικό σου το χατίρι
Ο κήπος έμπαινε στη θάλασσα
Βαθύ γαρύφαλο ακρωτήρι.

ΗΛΙΟΣ Ο ΠΡΩΤΟΣ (ΙΚΑΡΟΣ, 1968 - Τρίτη έκδοση, σελ. 21-22)

***

ΚΑΤΩ ΣΤΗΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ Τ' ΑΛΩΝΑΚΙ



Παρουσίαση του ποιήματος του Οδυσσέα Ελύτη "Κάτω στης Μαργαρίτας τ’ αλωνάκι" με πίνακες Van Gogh και Π. Τέτση. Ο πίνακας με το αλωνάκι είναι μια ευγενική προσφορά του κ. Στάμου Στεφανάκη

Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος

Τραγουδά η Μαρία Δημητριάδη

Κάτω στης μαργαρίτας τ’ αλωνάκι

στήσαν χορό τρελό τα μελισσόπουλα
Ιδρώνει ο ήλιος, τρέμει το νερό

Στάχυα ψηλά λυγίζουνε το μελαμψό ουρανό

Πέρα μέσα στα χρυσά νταριά
κοιμούνται αγοροκόριτσα.
Ο ύπνος τους μυρίζει πυρκαγιά.
Στα δόντια τους ο ήλιος σπαρταράει

Κάτω στης μαργαρίτας τ’ αλωνάκι.

*

VII

Κάτω στης μαργαρίτας το αλωνάκι

Στήσαν χορό τρελό τα μελισσόπουλα

Ιδρώνει ο ήλιος τρέμει το νερό

Φωτιάς σουσάμια σιγοπέφτουνε

Στάχυα ψηλά λυγίζουνε τον μελαψό ουρανό.

Με χείλια μπρούντζινα κορμιά γυμνά
Τσουρουφλισμένα στο τσακμάκι του οίστρου
Εε! εε! Τραντάζοντας διαβαίνουν οι αμαξάδες
Στο λάδι της κατηφοριάς τ’ αλόγατα βουλιάζουν
Τ’ αλόγατα ονειρεύονται

Μια πολιτεία δροσερή με γούρνες μαρμαρένιες
Ένα τριφύλλι σύννεφο έτοιμο να χυθεί
Στους λόφους των λιγνών δεντρών που ζεματάν τα’ αυτιά τους
Στα ντέφια των μεγάλων κάμπων που χοροπηδάν τις καβαλίνες τους.

Πέρα μες στα χρυσά νταριά κοιμούνται αγοροκόριτσα
Ο ύπνος τους μυρίζει πυρκαγιά
Στα δόντια τους ο ήλιος σπαρταράει
Απ’  τη μασχάλη τους γλυκά στάζει το μοσχοκάρυδο
Κι η άχνα πιωμένη με βαριές χτυπιές παραπατά
Στην αζαλιά στην έλισσα και στη μοσκοϊτιά!

                              ΗΛΙΟΣ Ο ΠΡΩΤΟΣ (ό.π.π., σελ. 18)

          __________
          Τα δύο μότο, επίσης από ΗΛΙΟΣ Ο ΠΡΩΤΟΣ (ό.π.π.) 
               α) XVI, τελευταίοι στίχοι, σελ. 31
               β) XIII, τελευταίοι στίχοι, σελ. 27

         Πηγές βίντεο:
               1) Η ΠΟΔΗΛΑΤΙΣΣΑ
               2) Ο ΚΗΠΟΣ ΕΜΠΑΙΝΕ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ
               3) ΚΑΤΩ ΣΤΗΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ Τ' ΑΛΩΝΑΚΙ