Η φωτογραφία είναι της Tina Modotti. Δεν κρύβω πως μ’ ερεθίζει η ζωή και το φωτογραφικό της έργο.
Για την αισθητική της καθιερώθηκε ως μια από τις πιο σπουδαίες φυσιογνωμίες στο χώρο της φωτογραφίας του μοντερνισμού.
Αν και γεννημένη στην Ιταλία (Udine, Friuli), εντούτοις έζησε μικρό διάστημα.
Υπήρξε από τις μορφές της τέχνης και της πολιτικής του 20ού αιώνα.
Κινήθηκε στους καλλιτεχνικούς κύκλους του Μεξικού μαζί με την Φρίντα Κάλο και τον Ντιέγκο Ριβέρα.
Ο Νερούδα και η Ματίλντε στο σπίτι τους στην Ισλα Νέγρα.
[…] στης θάλασσας τα βράχια, / μες στην κρυφή μονιά τους, θ’ αράξουν τα φιλιά μας.
(σονέτο XXXII κάτω)
Πάμπλο Νερούδα
Πάβλο
Νερούδα – Ρικάρδο Ελιέσερ Νεφταλί Ρέγιες Μπασοάλτο
(Pablo Neruda
– Ricardo Eliécer Neftalí
Reyes Basoalto)
Χιλή. 12 Ιουλίου 1904, Παράλ – 23
Σεπτεμβρίου 1973, Σαντιάγο
*
21 Σονέτα του Έρωτα
(Από τη συλλογή Cien Sonetos de Amor, 1959)
*
Πρόλογος –
Μετάφραση – Σημειώσεις
Μπάμπης
Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο
Πρώτη δημοσίευση: Κατιούσα, 23/9/2021
*
Με το ισπανικό κείμενο
*
Το αντικείμενο του πόθου (του)
Τα 100 Σονέτα του Έρωτα (Cien Sonetos de Amor) γράφτηκαν για τον μεγάλο έρωτα του Νερούδα, την Ματίλντε Ουρούτια (Matilde Urrutia Cerda, Τσιγιάν -Chillán, 5 Μαϊου 1912 – Σαντιάγο, 5 Ιανουαρίου του 1985). Είναι η τρίτη σύζυγος του Πάβλο Νερούδα, από το 1966 μέχρι το θάνατό του το 1973, η οποία εργαζόταν ως φυσιοθεραπεύτρια στη Χιλή και ήταν η πρώτη γυναίκα παιδοθεραπεύτρια στη Λατινική Αμερική.
Η σχέση του ποιητή με την Ματίλντε, «παράνομη» αρχικά, κρατήθηκε μυστική και οι συναντήσεις τους γίνονταν στο σπίτι τους στο Σαντιάγο, το καταφύγιό τους (μουσείο σήμερα), τη La Chascona (αυτή με τα ατίθασα, τα ανυπότακτα, τα ανακατεμένα μαλλιά, τα μαλλιά αφάνα που λέμε). Εκεί βρίσκεται και το διπλό πορτρέτο της Ματίλντε –έργο του Διέγο Ριβέρα– όπου «κρυμμένο» μέσα στα κόκκινα σγουρά μαλλιά βρίσκεται το προφίλ του Νερούδα.
Διέγο Ριβέρα, La Chascona (1953).
Τα 100 Σονέτα πρωτοδημοσιεύτηκαν στην Αργεντινή το 1959.
Η Ματίλντε με τον Νερούδα είχαν πρωτοσυναντηθεί στο Σαντιάγο το 1946 και ξανά στο Μεξικό το 1949, όπου ο ποιητής βρισκόταν εξόριστος επειδή ήταν μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Χιλής.
Φρίντα Κάλο: Κογιοακάν, Μεξικό, 6 Ιουλ. 1907 - 13 Ιουλ. 1954
Διέγο Ριβέρα: Μεξικό. 8 Δεκ. 1886, Γουαναχουάτο - 24 Νοε. 1957, Πόλη του Μεξικού
«Τα μάτια της Φρίντας»
Σχέδιο-Σύνθεση,
Μπάμπης Ζαφειράτος, 24.XI.2015 (Μελάνι, 29χ21 εκ.)
Αυτοπροσωπογραφία με αγκάθινο κολιέ και κολιμπρί, 1940. Λάδι σε καμβά, 61,25χ47
εκ. (Πηγή: fridakahlo.org)
Φρίντα Κάλο. Αυτοπροσωπογραφία με μαϊμούδες, 1943. Λάδι σε καμβά, 82χ63 εκ. (Πηγή: fridakahlo.org)
Φρίντα κάλο,
Αυτοπροσωπογραφία. Ο Φουλάνγκ Τσανγκ κι εγώ, 1937. Λάδι σε χαρτόνι (56,5χ44,1 εκ.). Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, Νέα Υόρκη. (Πηγή: fridakahlo.org)
Φρίντα κάλο,
Αυτοπροσωπογραφία για τον Γιατρό Ελοέσερ, 1940. Ο Διέγο στις σκέψεις μου), 1943. Λάδι σε
μασονίτη (59.5χ40 εκ.) (Πηγή: 3minutosdearte.com)
Φρίντα κάλο, Αυτοπροσωπογραφία σαν Τεχουάνα (Ο Διέγο στις σκέψεις μου), 1943. Λάδι σε μασονίτη (76χ61 εκ.) (Πηγή: fridakahlo.org)
Χούλιο Αντόνιο Μέγια (Julio Antonio Mella McPartland)
Γεννήθηκε στις 25 Μαρτίου 1903 στην Αβάνα
Δολοφονήθηκε από τον Ματσάδο στις 10 Ιανουαρίου 1929 στην Πόλη του Μεξικού
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 2.VII.2015 (Μελάνι, 29χ21 εκ.)
(Από φωτό της Τίνας Μοντότι το 1928)
Julio Antonio Mella, ιδρυτής του ΚΚ της Κούβας
Η πυρετώδης πολιτική και επαναστατική του δράση τον κατατάσσει, παρά το νεαρό της ηλικίας του, στους ηγέτες διεθνούς εμβέλειας.
Κατά τη δικτατορία του Ματσάδο φυλακίζεται για τρομοκρατία, χωρίς στοιχεία, αποφυλακίζεται με εγγύηση από τον Ρουβέν Μαρτίνες Βιγιένα (1899-1934, συγγραφέας, εξέχουσα επαναστατική φυσιογνωμία της Κούβας, συνιδρυτής με τον Μέγια του ΚΚ), καταφεύγει στο Μεξικό και διαδραματίζει ενεργό ρόλο στα πολιτικά δρώμενα της εποχής, συμμετέχοντας μεταξύ άλλων και στο κίνημα απελευθέρωσης των Σάκο και Βαντσέτι.
Θα πέσει νεκρός, περπατώντας δίπλα στην Ιταλίδα φωτογράφο, μοντέλο, ηθοποιό και πολιτική ακτιβίστρια, Τίνα Μοντότι (1896-1942), με την οποία συνδεόταν και ερωτικά. Είναι την περίοδο ακριβώς που ετοιμάζεται να επιστρέψει στην Κούβα για να οργανώσει την ένοπλη πάλη κατά του δικτάτορα.
Τα τελευταία του λόγια ήταν:
«Ο Ματσάδο μού είπε ότι θα με σκοτώσει… πεθαίνω για την Επανάσταση… Πεθαίνω, Τίνα».
Ο δικτάτορας το είχε δηλώσει και στον Βιγιένα:
«Εμένα κανείς δε μου πιάνει τον κώλο. Ούτε φοιτητές, ούτε εργάτες, ούτε πατριώτες… ούτε ο Μέγια. Εγώ θα τον σκοτώσω, θα τον σκοτώσω!...»
Για τη δολοφονία κατηγόρησαν τον κομμουνιστή ακτιβιστή Βιτόριο Βιντάλε (1900-1983) που αργότερα θα κατηγορηθεί για συμμετοχή και στη δολοφονία του Τρότσκυ (1879-1940).
Τους Βιντάλε, Τίνα, Μέγια απαθανατίζει ο Ντιέγο Ριβέρα στην τοιχογραφία του «Στο Οπλοστάσιο (En el Arsenal, 1928) με κεντρικές φιγούρες τη σύζυγό του, τη ζωγράφο Φρίντα Κάλο, που μοιράζει όπλα, και τη Τίνα που δίνει πυρομαχικά στον Μέγια (βλ. κάτω).
Από το Βιβλίο του Μπάμπη Ζαφειράτου: Ο Μεγάλος Ζωολογικός Κήπος
 |
Εκδόσεις ΚΨΜ, Μάρτης 2018 |
*
 |
Στο Οπλοστάσιο, τοιχογραφία του Diego Rivera από τον κύκλο Political Vision of the Mexican People, 1928. Στο κέντρο, διακρίνεται η Frida Kalho να μοιράζει όπλα, ενώ η Tina Modotti (η Ιταλίδα φωτογράφος, μοντέλο, ηθοποιός και πολιτική ακτιβίστρια), στη δεξιά πλευρά του έργου, τροφοδοτεί με πυρομαχικά τον Julio Antonio Mella, ιδρυτή του ΚΚ της Κούβας, κάτω από το (καχύποπτο, όπως αποδείχτηκε) βλέμμα του Vittorio Vidale (με το μαύρο καπέλο, στα δεξιά του Αντόνιο Μέγια). Ο Vittorio Vidale κατηγορήθηκε για συμμετοχή στη δολοφονία τόσο του Julio Antonio Mella, με τον οποίον συνδεόταν η Tina Modotti, όσο και του Trotsky. Αριστερό άκρο ο μεγάλος μεξικάνος ζωγράφος και μουραλίστας David Alfaro Siqueiros.  *** |
 |
| Ο Εμιλιάνο Ζαπάτα (8 Αυγούστου 1879 - 10 Απριλίου 1919) από τον Γιάννη Θωμά (Γίγα) και την Παναγιώτα (Πέγκυ) Κούβαρη* |
 |
| 1. Ντιέγκο Ριβέρα. Ο Κόσμος του Σήμερα και του Αύριο (τμήμα τοιχογραφίας, 1935). Εθνικό Παλάτσο, Πολη του Μεξικού. |
 |
| 2. Ντιέγκο Ριβέρα. Ο Άνθρωπος, Ελεγκτής του Σύμπαντος ή Άνθρωπος στη Μηχανή του Χρόνου (τμήμα τοιχογραφίας, 1934), Παλάτσο Καλών Τεχνών, Πολη του Μεξικού. |
